Ik heb het dikwijls over het zelfgenezend vermogen van het lichaam.

In de Humo van 28 mei 2020 verscheen een artikel gewijd aan de vele, steeds beter gekende, positieve effecten van lichaamsbeweging (‘Waarom bewegen goed is voor u: de wonderlijke werking van sporten, stofzuigen en taichi’ door Marc Van Springel en Jan Hauspie). Hierin wordt duidelijk uitgelegd waarom beweging voor veel meer goed is dan de gekende hart- en bloedvatenziekten. Lichaamsbeweging stimuleert de aanmaak van stofjes in het lichaam die zowel preventief als genezend inwerken op het lichaam. Net zoals medicijnen dus. Hieronder een kort overzicht.

Ontdekkingen rond beweging en de effecten ervan op gezondheid:

1. Onze beenderspieren maken bij beweging stoffen aan die onze hersenen stimuleren om meer hersencellen aan te maken, bloedvaten te herstellen, tumoren te onderdrukken en het immuunsysteem te verbeteren.

2. Spieren verbeteren de werking van onze organen. Er is een gunstig effect op hart- en vaatziekten, maar er is ook een beschermend effect tegen kankers. Bloed van iemand die net gesport heeft bevat stoffen die de groei van kankercellen verhinderen.

3. Bewegende spieren halen suikers uit je bloed en houden de suikerspiegel op peil, wat preventie tegen diabetes inhoudt.

4. Beweging bevordert de spijsvertering en versnelt de darmtransit. Giftige stoffen worden sneller uit het lichaam afgescheiden.

5. Bescherming tegen artrose: sterke spieren omvatten gewrichten en vangen de krachten op die inwerken op het lichaam.

6. Verbeteren van het geheugen en leercapaciteit, bewegen kan de ontwikkeling van alzheimer en dementie vertragen. Niet enkele vanwege een verbetering van de doorbloeding in de hersenen waardoor voedingsstoffen sneller naar de hersenen gaan en afvalstoffen sneller verwijderd worden, maar ook door de aanmaak van nieuwe hersencellen, onder meer in de hippopocampus.

7. Weerstand tegen stress wordt verhoogd. Beweging zorgt dat er minder stresshormoon cortisol in je bloed blijft circuleren.

8. Versterken van het lichaam. Men kan tot wel 10 jaar langer zelfstandig leven wanneer het lichaam kracht en soepelheid bevat.

9. Beweging is levensverlengend

Letsels

Bewegen maakt eigenlijk heel kleine letseltjes in de spieren. Wanneer we nadien in rust zijn, worden deze letsels hersteld én tegelijkertijd worden de spieren versterkt. Het belang van rust na inspanning is dan ook niet te onderschatten. Hetzelfde proces gebeurt bij het beendergestel: bij belasting ontstaan er minuscule beschadigingen in de botten, die op een later moment weer geheeld worden. Als botten niet belast worden, takelen ze sneller af.

Elke nieuwe aanzet tot beweging moet wel langzaam opgebouwd worden. Een ongetraind lichaam heeft tijd nodig om zich aan te passen. Het duurt 6 tot 8 weken vooraleer de spieren zich aangepast hebben aan nieuwe bewegingspatronen. Bij botten en pezen spreekt men van enkele maanden.

De effecten zijn allemaal heel persoonlijk, sommige mensen bouwen veel sneller conditie op en passen zich sneller aan, bij anderen gaat het wat trager. Mensen durven zichzelf nogal eens overschatten en te snel willen gaan. Wanneer je te snel wil opbouwen loop je risico op grotere letsels, blessures, spierscheuren, pees- en botonstekingen, stressfracturen. Artrose kan ook weer gaan opflakkeren. Ook overdaad schaadt. De goede effecten van bewegen hebben een bovengrens, bij teveel belasting nemen de voordelen af.

Wat waar wanneer?

Om zoveel mogelijk positieve effecten te verkrijgen is ook variatie heel belangrijk: krachttraining, evenwichtstraining, lenigheids- en coördinatie oefeningen zijn allemaal even belangrijk als conditietraining. Lopen in de natuur is bovendien veel effectiever dan werken met fitnesstoestellen: alle zintuigen worden aangesproken, het terrein is oneffen, de geest wordt geprikkeld, je lichaam wordt uitgedaagd. Alle spiertjes die samenwerken om je lichaam in balans te houden worden getraind.

Bewegen kan altijd en overal: een paar keer per dag de trappen oplopen, stofzuigen, tuinieren. Het onderbreken van je zittijd (zie ook mijn blog ‘is zitten het nieuwe roken?’), elke dag een wandeling, er zijn veel kleine dingen die we dagelijks gratis kunnen doen om onze gezondheid te verbeteren. Je kan op elke leeftijd beginnen. Het lichaam verliest de capaciteit om zich aan te passen aan beweging niet met ouder worden. Gezondheidswinst komt heel snel.

In dit tijdperk, van televisie en computer, van de auto en van automatisering is de noodzaak om te bewegen heel miniem. De mens heeft de neiging om heel spaarzaam met zijn energie om te springen. Het vraagt een mentale inspanning om in beweging te komen. De keuze van een leuke bewegingsactiviteit is belangrijk om gemotiveerd te blijven. Samen sporten maakt het nog leuker en gezonder.

Dit was een korte samenvatting van het artikel in Humo.